ვენეციის კომისია ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში რუსული კანონის (გამჭვირვალობის შესახებ კანონი) წინააღმდეგ საქმეში მესამე მხარედ ჩაერთო და სასამართლოს მეგობრის მოსაზრება წარადგინა.

ვენეციის კომისია უთითებს, რომ რუსული კანონითა და FARA-თი შექმნილი რთული სამართლებრივი ჩარჩო შეუთავსებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში სამართლებრივი განსაზღვრულობისა და აუცილებლობის პრინციპებთან.

ვენეციის კომისიის თანახმად, 2025 წლის 12 აგვისტოს წერილით ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, სასამართლოს რეგლამენტის 44-ე მუხლის მე-3 პუნქტის (ა) ქვეპუნქტზე დაყრდნობით, ვენეციის კომისიას ნება დართო, საქმეში მესამე მხარის სახით ჩართულიყო და წარედგინა წერილობითი მოსაზრებები საქმეში „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ“.

ვენეციის კომისია სასამართლოს მეგობრის მოსაზრებაში ვრცლად აყალიბებს თავის პოზიციას რუსული კანონის წინააღმდეგ.

დოკუმენტის დასკვნაში ნათქვამია:

• „ვენეციის კომისიას არაერთხელ ხაზგასმით აღუნიშნავს, რომ სამოქალაქო საზოგადოების ნებისმიერი შეზღუდვა უნდა იყოს ზუსტად განსაზღვრული და თან ახლდეს ძალადობისგან ეფექტური დაცვის მექანიზმები. ეს შეზღუდვები არ უნდა იქნას გამოყენებული ორგანიზაციების სტიგმატიზაციის ან მარგინალიზაციის მიზნით მათი დაფინანსების წყაროების ან აღქმული პოლიტიკური პოზიციის საფუძველზე.
• ვენეციის კომისიამ წარსულშიც ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „უცხოური გავლენის შესახებ” კანონმდებლობა ხშირად ემთხვევა არსებულ საკანონმდებლო ჩარჩოებს, რომლებიც უკვე აწესებს რეგისტრაციისა და ანგარიშგების მოთხოვნებს და გასცა რეკომენდაცია, რომ იმ შემთხვევაში, თუ შიდა კანონმდებლობის არსებული დებულებები არასაკმარისი აღმოჩნდა ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად, ხელისუფლებამ ახალი კანონების მიღების ნაცვლად, შეცვალოს და გააუმჯობესოს ისინი.
• ვენეციის კომისია ასევე მიიჩნევს, რომ ყველა კანონმდებლობა, რომელიც ეხება ერთსა და იმავე საკითხს (უცხოური გავლენის გამჭვირვალობა) ერთსა და იმავე სუბიექტებს (ფიზიკური ან იურიდიული პირების), უნდა შემოწმდეს სისტემური მიდგომით.
• „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის ფართო სპექტრის დებულებები ეხება რეგისტრაციასა და ანგარიშგებას და ვრცელდება სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისა და მედიაზე. კანონში ჩაწერილია მონიტორინგისა და აღსრულების მექანიზმები, ხოლო შეუსრულებლობა ადმინისტრაციულ სანქციებს ექვემდებარება.
• ეს რეჟიმი მოქმედებს „უცხოელი აგენტების რეგისტრაციის შესახებ“ კანონის (FARA) პარალელურად, რომლითაც გათვალისწინებულია ვალდებულებების კიდევ უფრო ფართო სპექტრი ორგანიზაციებისთვის. ვალდებულებების შეუსრულებლობა ითვალისწინებს სისხლის სამართლის სანქციებს. გარდა ამისა, გრანტების შესახებ კანონით ნებისმიერი უცხოური გრანტის მისაღებად საჭიროა მთავრობის ნებართვა.
• ვენეციის კომისია მიიჩნევს, რომ აღნიშნული საკანონმდებლო აქტები იყენებს ბუნდოვან ნორმებს და ხელისუფლებას გადაჭარბებულ დისკრეციას ანიჭებს, რაც ხელს უშლის ამ ნორმების შედეგების წინასწარ განჭვრეტას და შესაბამისად, არ აკმაყოფილებს სამართლებრივი განსაზღვრულობის მოთხოვნებს.
• სათითაოდ და ერთად, ეს ზომები ფართომასშტაბიანია და ერთმანეთს კვეთს, ამ ყველაფერს ემატება პასუხისმგებლობის მკაცრი დებულებები, რაც არაპროპორციულად უმძიმებს ტვირთს და კონტროლს უწესებს მათ, ვინც დემოკრატიული ზედამხედველობისა და უფლებების დაცვის საქმეშია ჩართული.
• მთლიანობაში, ვენეციის კომისიის მოსაზრებით, ამ საკანონმდებლო აქტებით შექმნილი რთული სამართლებრივი ჩარჩო უნდა ჩაითვალოს დემოკრატიულ საზოგადოებაში სამართლებრივი განსაზღვრულობისა და აუცილებლობის პრინციპებთან შეუთავსებლად”.

ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს საჩივრით 16-მა მედია ორგანიზაციამ, 120-მა არასამთავრობო ორგანიზაციამ და 4-მა ფიზიკურმა პირმა 2024 წლის 17 ოქტომბერს მიმართა.

სტრასბურგმა რუსულ კანონზე მედიებისა და არასამთავრობოების საჩივრის განხილვა 2025 წლის 27 მარტს დაიწყო – სასამართლომ საქმე წარმოებაში ყველა მუხლთან მიმართებით მიიღო.

ავტორი: ექსპრესნიუსი,

სოციალური ქსელები

ჯო უილსონი: MEGOBARI აქტი საბოლოოდ აუცილებლად დამტკიცდება

სუსი იკვლევს ღარიბაშვილის, ლილუაშვილის და სხვა ყოფილი მაღალჩინოსნების მილიონობით ლარის წარმომავლობას

სუს-ი - ქვეყნის ყოფილი მმართველების სახლებიდან ამოღებულია 7 მლნ 2 200 დოლარი, 136 000 ლარი და ძვირფასეულობა

ლატვიამ საქართველოს ორი მოქალაქე პერსონა ნონ გრატად გამოაცხადა