ქალი პოლიტიკოსები სულ უფრო ხშირად ხდებიან ონლაინ თავდასხმის მსხვერპლნი. ვინ არის დამნაშავე?

2025-08-04 11:25:18, 2580 ნახვა

ევროპაში ქალი პოლიტიკოსები ონლაინ სიძულვილის სამიზნედ ცნობილები არ უნდა იყვნენ. რა იმალება ამ მტრობის უკან?

ჯულია ფოსატი იტალიის პოლიტიკაში 2021 წელს შევიდა და რეგულარულად იყენებდა სოციალურ მედიას, რათა გაეზიარებინა თავისი შეხედულებები ისეთ თემებზე, როგორიცაა მიგრაცია, რასიზმი და ფემინიზმი. თუმცა, მის საზოგადოებრივ ცხოვრებას თავისი ფასი ჰქონდა.

„სოციალურ მედიაში ძალადობაა“, ამბობს ფოსატი, ცენტრისტული მემარცხენე დემოკრატიული პარტიის წევრი, რომელიც წარმოადგენს ქალებს პარტიაში პავიაში, მილანთან ახლოს.

„ბევრ კომენტარს ვიღებ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ფემინისტურ საკითხებზე ვსაუბრობ“, განუცხადა მან Euronews Next-ს და მოჰყავს ისეთი მაგალითები, როგორიცაა „წადი სამზარეულოში“ და „იდიოტი, გაჩუმდი“.

ფოსატი ჯერ კიდევ არ გამხდარა იტალიაში ცნობილი პოლიტიკოსი, მაგრამ ის უკვე შეეჯახა ონლაინ შევიწროებას, შეურაცხყოფას ხშირად თან ახლდა მისი სქესისა და ასაკის მიმართ თავდასხმები.

„ახალგაზრდა ქალს“ მეძახიან, რაც ზრდასრულ ადამიანზე ნაკლებად სანდოს და ნაკლებად დაცულს ხდის“, ამბობს ის.

ფოსატის გამოცდილება გამონაკლისი არ არის.

ჟურნალ „პოლიტიკა და გენდერი“-ში გამოქვეყნებული ახალი კვლევის თანახმად, ქალი პოლიტიკოსები სოციალურ მედიაში უფრო ხშირად განიცდიან იდენტობაზე დაფუძნებულ თავდასხმებს, ვიდრე მათი მამაკაცი კოლეგები.

მკვლევარებმა გააანალიზეს 23 მილიონზე მეტი შეტყობინება სოციალურ მედია პლატფორმა X-ზე, რომელიც ადრე Twitter-ის სახელით იყო ცნობილი და მიმართული იყო გერმანიის, ესპანეთის, დიდი ბრიტანეთისა და აშშ-ს პოლიტიკოსების მიმართ. იმ დროს პლატფორმაზე კვლავ აქტიური კონტენტის მოდერაცია მოქმედებდა.

მიუხედავად იმისა, რომ მამაკაცები და ქალები ერთნაირი რაოდენობის ონლაინ თავდასხმებს განიცდიან, მამაკაცი პოლიტიკოსები, როგორც წესი, ზოგადი შეურაცხყოფის მსხვერპლნი ხდებიან, ხოლო ქალი პოლიტიკოსები უფრო ხშირად ესხმიან თავს მათი გარეგნობის, სქესის, ეთნიკური კუთვნილების ან პირადი ხასიათის გამო, კვლევის თანახმად.

ონლაინ სიძულვილის ენამ წლის დასაწყისიდან რეკორდულ დონეს მიაღწია.
ევროპაში პოპულარობას თავდასხმებთან თითქმის არაფერი აქვს საერთო. ქალი პოლიტიკოსები „უცივილურ“ ტვიტებს განიცდიან მათი ცნობილი სტატუსის მიუხედავად და უფრო ხშირად ხდებიან სამიზნეები, ვიდრე მათი მამაკაცი კოლეგები, მკვლევარებმა აღმოაჩინეს.

კვლევა „უცივილურ“ ტვიტებს განსაზღვრავს, როგორც ისეთები, რომლებიც შეიცავს სიძულვილის ენას, გენდერულ სტერეოტიპებს, გაუცხოების ენას (მაგალითად, „ქალები უნდა დარჩნენ სახლში და არ ჩაერთონ პოლიტიკაში“), ინდივიდუალური უფლებებისადმი მუქარას, შეურაცხყოფას, რეპუტაციის იარლიყებს („მატყუარა“, „მოღალატე“), ვულგარულობას, სარკაზმს, დიდი ასოებით დაწერილ შეძახილებს ან კონტენტს, რომელიც წაახალისებს ან დამამცირებელს ხდის.

მკვლევრების თქმით, ასეთმა ონლაინ თავდასხმებმა შეიძლება შეამციროს ქალების ონლაინ ყოფნა და ხელი შეუშალოს მათ პოლიტიკურ თანამდებობაზე კენჭისყრაში.

ქალების მიმართ ონლაინ სიძულვილის ღრმა მიზეზები
კვლევას გარკვეული შეზღუდვები აქვს. ვენის ცენტრალური ევროპის უნივერსიტეტის გენდერული კვლევების დეპარტამენტის პროფესორმა ანდრეა პეტომ გააკრიტიკა კვლევის მიერ ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება და თქვა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ამ მოდელებს შეუძლიათ აშკარა საფრთხეების აღმოჩენა, მათ უჭირთ ვერბალური აგრესიის უფრო დახვეწილი ფორმების აღმოჩენა.

„ხელოვნურ ინტელექტს არ შეუძლია ნიუანსების ამოცნობა“, - განუცხადა პეტომ Euronews Next-ს.

ანალოგიურად, კომენტარების „არაცივილურად“ მოხსენიებას შეიძლება გამორჩეს გარკვეული კონტექსტი, მაგალითად, ის ფაქტი, რომ ბევრ „დემოკრატ ამომრჩეველს აქვს ეს სავარაუდოდ „არაცივილური“ შეხედულებები“, - თქვა მან.

ამის მიუხედავად, კვლევის საერთო დასკვნები ეს გასაკვირი არ არის გენდერისა და პოლიტიკის სფეროს ექსპერტებისთვის. ქალების ონლაინ შევიწროება დიდი ხანია ყურადღების ცენტრშია, რაც კვლევის, დებატებისა და სამართლებრივი რეფორმების მიზეზი ხდება.

ძალაუფლება, პოლიტიკა და საჯარო დებატები ისტორიულად არ ასოცირდება ქალების როლებთან ან ტრადიციებთან. მაგალითად, ქალთა ხმის მიცემის უფლება. ზოგიერთ ევროპულ ქვეყანაში, როგორიცაა საბერძნეთი, ეროვნული არჩევნებისთვის საყოველთაო ხმის მიცემის უფლება მხოლოდ 1952 წელს დამყარდა.

ამ გენდერული უთანასწორობის მემკვიდრეობა დღესაც გრძელდება. პეტოს თქმით, როდესაც ქალები შედიან პოლიტიკურ სივრცეებში, მათ შორის სოციალურ მედიაში, მათ შეუძლიათ მტრობისა და თავდასხმების წინაშე აღმოჩნდნენ, რადგან ისინი ქალები არიან.

„ქალებისგან მოსალოდნელია, რომ ისინი პირად სფეროში იყვნენ და ისინი, ვინც ამ დაყოფას ეჭვქვეშ აყენებენ, ჯადოქრები იქნებიან, მარი კიური, ადგილობრივი პოლიტიკოსები თუ პარლამენტის წევრები, გარკვეული დისციპლინური ზომების წინაშე დგანან საჯარო სფეროდან, რომელსაც მამაკაცები მართავენ“, - თქვა მან.

მაგრამ ეს მტრობა ონლაინ სივრცეში გამოწვეულია საზოგადოებაში ღრმად ფესვგადგმული დამოკიდებულებებით, ტექნოლოგიური სისტემებით, რომლებიც მათ აძლიერებენ, თუ ორივეთი ერთად?

ტექნოლოგიური და ეკონომიკური გამოწვევები
„ტექნოლოგია ხშირად სარკისებურად მუშაობს“, - ამბობს სანდრა ვახტერი, ტექნოლოგიებისა და რეგულირების პროფესორი უნივერსიტეტის... ოქსფორდი და ჰასო პლატნერის ინსტიტუტი პოტსდამში, გერმანია.

„ისინი, ვინც უკვე განიცდიან ჩაგვრას და დისკრიმინაციას

„საზოგადოებაში, ჩვენ ამას კიდევ უფრო ფართო მასშტაბით შევხვდებით, თუ ტექნოლოგიას სრულიად შეუფერხებლად დავნერგავთ. სწორედ ამიტომ არის კანონი ასეთი მნიშვნელოვანი“, - განუცხადა მან Euronews Next-ს.

ვახტერმა აღნიშნა, რომ სოციალური და ისტორიული მიზეზების გარდა, ქალებზე ონლაინ თავდასხმებს ასევე დიდი ტექნოლოგიური კომპანიების ეკონომიკური ინტერესები განაპირობებს.

მისი თქმით, მათი ბიზნეს მოდელები მიზნად ისახავს მომხმარებლების ონლაინ რეჟიმში რაც შეიძლება დიდხანს შენარჩუნებას რეკლამის გასაყიდად.

„ხალხს სურს ნახოს, რა იზიდავს მათ და რა აჩერებს მათ, არის რაღაც მძვინვარე, რაღაც აღმაშფოთებელი“, - თქვა ვახტერმა.

ეს არის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, რის გამოც ყალბი ამბები, ხშირად სენსაციური, უფრო სწრაფად და უფრო შორს ვრცელდება, ვიდრე ლეგიტიმური ინფორმაცია.“

ამის მიუხედავად, ბევრმა ადამიანმა არ იცის პრობლემის შესახებ, თქვა ვახტერმა. ონლაინ თავდასხმების მსხვერპლებს ხშირად ადანაშაულებენ, ხოლო დამნაშავეებს - და სამართალდამცავ ორგანოებსაც კი - ხშირად არ ესმით, რამდენად სერიოზული შეიძლება იყოს შედეგები, ნაწილობრივ ციფრული გარემოს გამო, თქვა მან.

როგორ გამოვასწოროთ პრობლემა
ზოგიერთი პლატფორმა, როგორიცაა TikTok, კონტენტის მოდერაციისთვის ხელოვნურ ინტელექტს იყენებს, ზოგი კი, როგორიცაა Facebook-ი და Meta-ს Instagram-ი, შეამცირა კონტენტის მიმოხილვა.

მაგრამ ხელოვნურ ინტელექტს ყველაფრის დაჭერა არ შეუძლია, აფრთხილებს სარა დე ვუისტი, ნიდერლანდების მაასტრიხტის უნივერსიტეტის თანამედროვე ვიზუალური კულტურის პროფესორი.

„მას [ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებას] გარკვეული პრობლემები აქვს; ისინი რაღაცებს უშვებენ, როდესაც კომენტარები უფრო სარკასტულად არის ფორმულირებული, ნიუანსები იკარგება“, - განუცხადა დე ვუისტმა Euronews Next-ს.

დე ვუისტიც და ვახტერიც თანხმდებიან, რომ ევროკავშირის ციფრული სერვისების აქტის (DSA) მსგავსი რეგულაციები სწორი მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯია.

2024 წლის თებერვალში ძალაში შესული DSA მიზნად ისახავს მომხმარებლების დაცვას ონლაინ რეჟიმში. ის მომხმარებლებისთვის აადვილებს პოსტის პრობლემური აღნიშვნას და მოითხოვს მსხვილი სოციალური მედიის კომპანიებისგან რისკის შემცირების პროტოკოლების დანერგვას.

თუმცა, როგორც დე ვუისტი, ასევე ვახტერი ამტკიცებენ, რომ DSA ამ კომპანიებს მცირე კორპორატიული პასუხისმგებლობის გარეშე ტოვებს.

„ეს ყველაფერი შესანიშნავი, ფანტასტიკური ნაბიჯებია სწორი მიმართულებით“, ამბობს ვახტერი. „მაგრამ ჯერ არავის უკითხავს: „რაც შეეხება ბიზნეს მოდელს?““

იტალიაში დაბრუნებულმა ფოსატიმ საქმე საკუთარ ხელში აიღო.

თავიდან ის დროს უთმობდა ონლაინ მოძულეებთან დისკუსიებს და ცდილობდა მათი თვალსაზრისის გაგებას. თუმცა, მას შემდეგ, რაც მიხვდა, რომ ბევრი კომენტატორი არ იყო მზად შინაარსიანი დიალოგისთვის, მან სხვა მიდგომა აირჩია.

„თუ ვინმე შეურაცხყოფას მომაყენებს, მე ყოველთვის ძალიან ირონიული პასუხით ვპასუხობ“, ამბობს ის.

თუ კომენტარი განსაკუთრებით შეურაცხმყოფელია, ის მომხმარებელს ახსენებს, რომ მას შეუძლია ბრალდების წაყენება, მაგრამ არასდროს გაუკეთებია ეს, რადგან ეს ძვირადღირებული და შრომატევადი პროცესია.

შეტევების მიუხედავად, ფოსატი მოტივირებული რჩება და უპირატესობას ანიჭებს დადებით მხარეებზე ფოკუსირებას.

„ბევრი ნეგატიური კომენტარია, რადგან ჩვენ არ ვწერთ იმაზე, თუ რამდენად კარგები არიან ადამიანები“, ამბობს ის. ონლაინ მოძულეები „მთლიან რეალობას არ ასახავენ“.

ავტორი: ექსპრესნიუსი,